SELMAN CÖMERT
Dünyanın en büyük iki iktisadının; Tayvan, komünist idarenin insan hakları ihlalleri ve Güney Çin Denizi’ndeki askeri faaliyetler dahil her mevzuda çatıştığı ortamda, Çin ile ABD ortasındaki tansiyon son aylarda daha da yükseldi. ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin ve Çin Savunma Bakanı Wei Fenghe ortasında Cuma günü yapılan görüşmede, her iki taraf da farklılıkları çözmede rastgele bir ilerleme belirtisi olmamasına karşın, ilgilerini daha âlâ yönetmek istediklerini yineledi.
‘MÜTTEFİKLERİMİZİN YANINDA OLACAĞIZ’
Asya’nın önde gelen güvenlik doruğu olan Shangri-La Diyaloğu’nda hitap eden Austin, ABD’nin Tayvan da dahil olmak üzere müttefiklerinin yanında olmaya devam edeceğini belirterek “Çin Halk Cumhuriyeti toprak argümanlarında daha zorlayıcı ve agresif bir tavır benimsediği için bu bilhassa önemlidir” dedi.
Austin, bölgedeki öbür devletlerin Çin uçakları ve gemileriyle inançsız ve profesyonel olmayan “rastlaşmaların” sayısında “endişe verici” bir artış olduğunu söyledi. Bir Çin savaş uçağı, Mayıs ayında Güney Çin Denizi bölgesinde bir Avustralya askeri gözetleme uçağını alıkoymuştu ve Kanada ordusu, Çin savaş uçaklarını Kuzey Kore’ye uygulanan yaptırımları denetleyen devriye uçaklarını taciz etmekle suçlamıştı.
‘POLİTİKAMIZ DEĞİŞMEDİ’
Tayvan idaresi, yıllardır Çin hava kuvvetlerinin, Tayvan’ın hava savunma tanıma bölgesine girmesinden şikâyet ediyor. Bu akınların son aylarda arttığını söyleyen Austin, ABD’nin Tayvan siyasetinin statükoda yapılacak rastgele bir tek taraflı değişikliğe karşı çıkmak olduğunu söyledi.
“Politikamız değişmedi. Lakin ne yazık ki, bu Çin için legal görünmüyor” diyen Austin, yeniden de “bu tansiyonları sorumlu bir formda yönetmek, çatışmayı önlemek ve barış ve refahı sürdürmek için hisselerine düşeni yapacaklarını” söyledi. Tayvan Dışişleri Bakanlığı da ABD’ye dayanağı için teşekkür etti ve Çin’in “absürt” egemenlik savlarını kınadı.
‘NE SOĞUK SAVAŞ NE DE ASYA NATO’SU İSTİYORUZ’
Çin Merkez Askeri Komitesi’nin ortak işçi departmanı lider yardımcısı Korgeneral Zhang Zhenzhong, Austin’in konuşmasını “karşılıklı cepheleşme” olarak nitelendirdi. Zhenzhong, “Çin’e karşı birçok temelsiz suçlama vardı; bu temelsiz suçlamalara karşı şiddetli memnuniyetsizliğimizi ve sert muhalefetimizi tabir ettik. ABD, birtakım ülkeleri öteki birtakım ülkelere karşı kışkırtmak için onları kandırarak Asya Pasifik bölgesinde küçük bir çember oluşturmaya çalışıyor” dedi.
Austin, “Tayvan Boğazı’nda barış ve istikrarı korumak sadece ABD’nin çıkarına değil. Bu memleketler arası bir tasa meselesidir” dedi. ABD’nin bölgeye bağlılığına dair bir konuşmasında Austin, ABD’nin Asya’daki varlığını sürdüreceğini, fakat Washington’un çatışmayı tedbire gerekliliğinin farkında olduğunu söyledi. “Biz (bölgede) karşılıklı cepheleşme ya da karışıklık istemiyoruz. Yeni bir Soğuk Savaş, bir Asya NATO’su ya da düşman bloklara bölünmüş bir bölge de istemiyoruz” dedi.
Austin, Rusya’nın son üç aydır Washington ve başka Batı başşehirlerinde bir öncelik haline gelen Ukrayna’yı işgaline de değindi. “Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, zalimler hepimizi koruyan kuralları çiğnediğinde olan şeydir” diyen Austin, işgalin “Hiçbirimizin içinde yaşamak istemeyeceği mümkün bir kaos ve kaos dünyasının bir fragmanı” olduğunu söyledi.